Pompy sprzęgła to istotne elementy w układzie przeniesienia napędu w pojazdach, które odpowiadają za sterowanie pracą sprzęgła. Pompa sprzęgła ma kluczową rolę w uruchamianiu procesu wysprzęglania i włączania sprzęgła, co jest niezbędne do płynnej zmiany biegów lub zatrzymania pojazdu bez wyłączania silnika.

W układzie hydraulicznym sprzęgła, pompy te są częścią systemu, który przekształca siłę mechaniczną z pedału sprzęgła na ciśnienie hydrauliczne, które następnie przesyłane jest do cylindra wysprzęglającego, rozłączając sprzęgło.

Budowa i działanie pomp sprzęgła

Pompy sprzęgła występują w dwóch głównych typach: pompy głównej (głównej pompy hydraulicznej) oraz pompy wtórnej (pompy pomocniczej). Oba typy współpracują ze sobą w układzie hydraulicznym.

1. Pompa główna sprzęgła

Pompa główna to pierwsza część układu hydraulicznego, która odpowiada za generowanie ciśnienia. Jest zamontowana bezpośrednio na pedale sprzęgła i przyjmuje siłę, którą kierowca wywiera na pedał. Jej zadaniem jest przekazanie tej siły na płyn hydrauliczny, który następnie przepływa do cylindra wysprzęglającego.

• Budowa pompy głównej:

  • Obudowa: Wykonana z wytrzymałego materiału, najczęściej z aluminium lub stali. Jest to główny element konstrukcyjny, w którym mieści się mechanizm pompy.
  • Tłok: Część, która przesuwa się wewnątrz cylindra pompy, generując ciśnienie płynów hydraulicznych, gdy kierowca naciska pedał sprzęgła.
  • Zawór: Kontroluje przepływ płynu w układzie, zapewniając odpowiednie ciśnienie i zapobiegając przeciążeniom systemu.
  • Pojemnik na płyn: Zbiornik, w którym znajduje się płyn hydrauliczny, niezbędny do działania pompy i całego układu sprzęgła.

• Działanie:

  • Po naciśnięciu pedału sprzęgła, mechanizm pompy głównej zaczyna przesuwać tłok, wytwarzając ciśnienie w układzie hydraulicznym. Płyn hydrauliczny zostaje przepompowany do cylindra wysprzęglającego, co powoduje rozłączenie sprzęgła.

2. Pompa wtórna sprzęgła (pompa pomocnicza)

Pompa wtórna, zwana również pompa pomocniczą, może być częścią układu, szczególnie w systemach, gdzie jest potrzebne zwiększenie wydajności hydraulicznej. Jest stosowana w pojazdach, które mają układ z dwoma pompami, lub w przypadku systemów hydraulicznych w samochodach z bardzo wymagającymi silnikami.

• Budowa pompy wtórnej:

  • Obudowa: Często mniejsza niż w przypadku pompy głównej, ale również wykonana z materiałów odpornych na wysokie ciśnienie.
  • Tłok: Przesuwa się wewnątrz pompy wtórnej, generując dodatkowe ciśnienie w systemie.
  • Zawór: Kontroluje przepływ płynu i zapewnia jego odpowiednią dystrybucję w układzie.

• Działanie:

  • Pompa wtórna wytwarza dodatkowe ciśnienie lub służy do dostarczenia odpowiedniej ilości płynu hydraulicznego do cylindra wysprzęglającego, gdy pompa główna jest w stanie wygenerować wystarczającą ilość siły.

3. Cylinder wysprzęglający

Choć pompy sprzęgła odpowiadają za wytworzenie ciśnienia, to kluczowym elementem odbierającym to ciśnienie i umożliwiającym rozłączenie sprzęgła jest cylinder wysprzęglający. Gdy ciśnienie hydrauliczne z pompy dotrze do cylindra wysprzęglającego, tłok w cylindrze wysprzęglającym przesuwa łożysko oporowe, które z kolei oddziela tarczę sprzęgłową od koła zamachowego, co skutkuje rozłączeniem sprzęgła.

Zalety pomp hydraulicznych w sprzęgle

1. Płynność działania:

   • Układ hydrauliczny zapewnia bardzo płynne i precyzyjne działanie sprzęgła, zmniejszając drgania i szarpanie, które mogą wystąpić w mechanicznych układach.

2. Lepsze wyczucie sprzęgła:

   • Dzięki pompom hydraulicznym kierowca ma lepsze wyczucie siły niezbędnej do włączenia i wyłączenia sprzęgła. Jest to szczególnie istotne w pojazdach o bardziej wymagających układach napędowych.

3. Mniejsze zużycie mechaniczne:

   • Układ hydrauliczny jest bardziej odporny na zużycie w porównaniu do mechanicznych systemów, ponieważ brak w nim elementów tarciowych, co wydłuża żywotność układu.

4. Mniejsze siły wymagane do obsługi:

   • Pompy hydrauliczne pozwalają na łatwiejsze operowanie sprzęgłem, ponieważ siły potrzebne do obsługi sprzęgła są znacząco zmniejszone w porównaniu do tradycyjnych mechanicznych układów.

Objawy problemów z pompami sprzęgła

1. Trudności w włączaniu lub wyłączaniu sprzęgła:

   • Jeśli pompa sprzęgła nie generuje odpowiedniego ciśnienia, może dojść do problemów z wysprzęglaniem sprzęgła, co skutkuje trudnością w zmianie biegów lub szarpaniem podczas ruszania.

2. Brak reakcji pedału sprzęgła:

   • W przypadku awarii pompy, pedał sprzęgła może stać się bardzo miękki, a jego naciśnięcie nie skutkuje odpowiednią reakcją ze strony układu sprzęgłowego.

3. Nieszczelności w układzie hydraulicznym:

   • Ubytki płynu hydraulicznego spowodowane uszkodzeniem pompy mogą prowadzić do braku odpowiedniego ciśnienia, co skutkuje awarią układu sprzęgłowego.

4. Hałas lub drgania:

   • Nieprawidłowo działająca pompa może powodować hałas lub drgania w momencie operowania sprzęgłem, co wskazuje na problem z jego działaniem.

Podsumowanie

Pompy sprzęgła, zarówno główne, jak i pomocnicze, stanowią istotną część hydraulicznego układu sterowania sprzęgłem. Odpowiadają one za generowanie ciśnienia, które pozwala na płynne i precyzyjne operowanie sprzęgłem. Prawidłowo działające pompy hydrauliczne znacząco poprawiają komfort jazdy, efektywność pracy sprzęgła oraz zmniejszają zużycie elementów układu napędowego. Regularne monitorowanie stanu pompy i układu hydraulicznego jest kluczowe dla utrzymania sprawności pojazdu.